Mặc dù đã có nhiều hy vọng về tiềm năng giáo dục của các phương tiện ấy trong tương tác cho trẻ nhỏ, nhưng chúng ta cũng cần đối mặt với các lo ngại về việc có thể dẫn đến lạm dụng quá mức và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ.

Trẻ em hiện đang lớn lên trong xã hội công nghệ 4.0 với nhiều loại phương tiện điện tử, truyền thông khác nhau và chúng đang được sử dụng với tỷ lệ ngày càng tăng. Mặc dù đã có nhiều hy vọng về tiềm năng giáo dục của các phương tiện ấy trong tương tác cho trẻ nhỏ, nhưng chúng ta cũng cần đối mặt với các lo ngại về việc có thể dẫn đến lạm dụng quá mức và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ:

1. Béo phì

Sử dụng nhiều phương tiện truyền thông từ những năm tháng mầm non có thể tác động đến sự gia tăng nhỏ nhưng đáng kể của chỉ số BMI và tạo tiền đề cho việc tăng cân sau này. Mặc dù nhiều nghiên cứu đã sử dụng chỉ khoảng thời gian 2 giờ để xem xét nguy cơ béo phì trên trẻ 2 tuổi nhưng vẫn cho thấy BMI tăng lên mỗi giờ, mỗi tuần khi sử dụng phương tiện truyền thông. Người ta tin rằng việc tiếp xúc với quảng cáo và xem truyền hình trong khi ăn (làm giảm sự chú ý đến các dấu hiệu cảm giác no) đang thúc đẩy các mối liên hệ này.

2. Ngủ

Theo nghiên cứu của Bellissimo N,Pencharz PB ,Thomas SG ,Anderson (2007) đã cho thấy thời gian tiếp xúc với phương tiện truyền thông tăng lên và sự hiện diện của ti vi, máy tính hoặc thiết bị di động trong phòng ngủ của trẻ vào thời thơ ấu có liên quan đến hiện tượng trẻ ngủ ít hơn mỗi đêm. Ngay cả những trẻ sơ sinh tiếp xúc với màn hình vào buổi tối cũng có thời gian ngủ ban đêm ngắn hơn đáng kể so với những trẻ không tiếp xúc. Cơ chế cơ bản của mối liên quan này là việc làm gián đoạn quá trình sản xuất melatonin thông qua màn hình sáng (đặc biệt là ánh sáng xanh). Melatonin là một loại hoocmon chế tiết từ tuyến tùng, là chìa khóa của đồng hồ cơ thể điều hành các nhịp sinh học của cơ thể như thức, ngủ, mệt, mỏi, nhịp thở, tần số tim, nhu động ruột…trong ngày. Lượng melatonin được sinh tổng hợp tỷ lệ nghịch với lượng ánh sáng con người tiếp xúc: melatonin được sinh tổng hợp nhiều khi trời tối. Do đó, việc tiếp xúc với màn hình sáng nhiều cũng đồng nghĩa với việc có thể trì hoãn hoặc gián đoạn giấc ngủ của trẻ vào buổi tối.

3. Sự phát triển của trẻ nhỏ

Trong nghiên cứu về mối tương quan giữa việc xem truyền hình và nhận thức của trẻ ở giai đoạn sơ sinh đến 3 tuổi (2009) đã cho thấy việc xem TV hàng ngày của trẻ từ sơ sinh đến 2 tuổi có ảnh hưởng đến kỹ năng vận động ngôn ngữ và thị giác thấp hơn so với tuổi lên 3. Trái ngược với quan niệm của cha mẹ rằng xem TV có lợi cho sự phát triển trí não của trẻ, các nhà nghiên cứu không tìm thấy bằng chứng nào về lợi ích nhận thức của việc xem TV trong 2 năm đầu đời. Ngoài ra, các nghiên cứu khác cũng cho thấy mối liên quan giữa việc xem TV quá nhiều ở thời thơ ấu có khả năng làm ảnh hưởng nhận thức, ngôn ngữ và chậm phát triển cảm xúc xã hội của trẻ.

4. Sử dụng phương tiện của cha mẹ

Việc sử dụng truyền hình và các phương tiện điện tử của cha mẹ có thể làm xao lãng các tương tác giữa cha mẹ và con cái cũng như giảm chất lượng hoạt động của gia đình. Cha mẹ sử dụng nhiều thiết bị di động có ít tương tác bằng lời nói và phi ngôn ngữ hơn và có thể dẫn đến nhiều xung đột giữa cha mẹ và con cái hơn. Ngoài ra, việc sử dụng phương tiện truyền thông của cha mẹ cũng là một yếu tố dự báo mạnh mẽ về thói quen sử dụng phương tiện truyền thông của trẻ. Có thể nói, việc giảm sử dụng phương tiện truyền thông của cha mẹ và tăng cường tương tác giữa cha mẹ và con cái sẽ là một lĩnh vực quan trọng trong việc hỗ trợ thay đổi hành vi tích cực cho trẻ.